Als de vertrektijd nadert, haasten de laatste aankomende passagiers in Dnipro zich om de nachttrein van 14.30 uur naar Lviv te halen - 4 mei 2022
Een man met een rugzak en beddengoed heeft moeite om het elektronische kaartje op zijn telefoon te vinden. Drie treinbegeleiders gekleed in vers geperste uniformen proberen geduldig te helpen.
Twee mannen in uniform en hoed flankeren een trap op een blauwe treinwagon. Drahan Eugene Leonidovych, in het midden, is een treinbegeleider voor de Oekraïense spoorwegen.
Over het perron loopt een hond los over de treinrails, zijn riem achter hem aan. Elmira Andrii ging van huis met twee honden, Archie en Lika. Toen Archie eenmaal was opgehaald, stapten ze in de trein en namen ze plaats in de economy class.
Andriiko is van plan in Duitsland te blijven tot de oorlog voorbij is en hoopte daar werk te vinden als hondentrimster, haar beroep. Archie, een 7-jarige mini-Yorkshire terriër, is net getrimd voor de lange reis die voor ons ligt.
Als de trein het station uitrijdt, overstemmen gierende wielen het geluid van een ongelukkig miauwende kat. Tatiana, die twee jaar als treinbegeleider heeft gewerkt, zorgt voor de kat die op weg is om zich weer bij zijn baasje in Lviv te voegen.
Een vrouw in een groen vest en een jong meisje in een roze shirt voor haar kijken uit het raam
Margo en Fedor vermaken zich in het gangpad met andere kinderen
Marina Bogdanova verliet het huis zonder haar man omdat mannen moeten blijven om te vechten. Haar kinderen Margo en Fedor spelen op het stapelbed met de poppen die ze hebben meegenomen.
"We hebben een sponsorfamilie in het VK," vertelt Maria. “Via Lviv hopen naar Engeland te kunnen gaan. Mijn kinderen waren niet veilig in Dnipro. Het is stressvol. De scholen zijn dicht, sommige worden gebruikt als schuilplaatsen. Ik hoop dat mijn kinderen in Engeland kunnen studeren.”
Binnen een uur hebben Fedor en Margo vrienden gemaakt met andere kinderen aan boord en spelen ze in het smalle gangpad.
Uit het raam zien we tractoren ploegend over de velden. Paarden grazen op het gras en een hert springt weg bij het geluid van de naderende trein. Witbloeiende bomen schieten voorbij en fleuren de anders zo sombere dag op. Mannen staan bij de ramen, praten op mobiele telefoons en roken.
Archie, de 8-pond terriër, is niet aangelijnd en bezoekt andere passagiers in zijn treinwagon, waaronder de familie Salosalova uit de belegerde havenstad Mariupol.
Katia Salosalova, 38, een lerares, en haar man, Sergie, 35, een staalarbeider, ontsnapten op 21 april uit Mariupol met hun zoontje. Ze vervolgen hun weg naar het westen van Oekraïne. In Mariupol "is er geen water, geen gas, geen eten, niets" , zegt ze. 'Je kunt er niet wonen. We vertrokken heel snel, tijdens een groene corridor. Wij hopen ooit terug te gaan.”
Haar ouders gingen niet naar het westen, maar naar het oosten en wonen nu bij haar oom in Rusland, maar misschien kunnen ze ooit naar de Europese Unie gaan.
Yaroslav en Diana komen uit Charkov. Ze brachten de tijd door op haar computer. Het leven in het zwaar getroffen Charkov was ondraaglijk geworden, dus zijn ze gevlucht met hun zwarte kat Asya.
"We moesten ons appartement verlaten omdat het aan het begin van de oorlog beschadigd was door beschietingen", zegt Yaroslav, een informatietechnologiespecialist van beroep. "De ramen waren eruit geblazen en er was geen verwarming, dus de waterleidingen barstten." Brandweerlieden moesten inbreken in het appartement, dat alleen vanaf het dak toegankelijk was.
Diana komt oorspronkelijk uit Marioepol. Ze zei dat het appartement waar ze opgroeide zwaar beschadigd was door brand en een gebouw in de buurt werd verwoest. Ze zag het op het nieuws.
De ouders van Yaroslav bevinden zich in door Rusland gecontroleerd gebied in de buurt van Cherson, in het zuiden van Oekraïne. Op de vraag hoe lang hij en Diana van plan zijn in Lviv te blijven, antwoordde hij: “Misschien een paar maanden, misschien een jaar, misschien wel voor altijd. Wie weet?"
Francis Dion, 32 jaar, reisde vanuit Canada om in de oorlog voor Oekraïne te vechten.
Francis is net voor Kerstmis uit het Canadese leger gestapt, na 12 jaar te hebben gediend.
Toen de Oekraïense president Volodymyr Zelensky "buitenlandse strijders opriep om zich op 28 februari om 8 uur 's ochtends aan te sluiten, zat ik die avond om 18.00 uur in een vliegtuig", vertelt hij. “Ik vond het gek dat de hele wereld Oekraïne de rug toekeerde. Ze zeiden: 'Sorry, het is jammer dat u geen lid bent van de NAVO. Je staat er alleen voor. Rusland is de tweede wereldmacht.' Ik kon niet gewoon kijken wat er gebeurde. Ik heb het mijn ouders niet verteld. Pas toen ik in Oekraïne aankwam. Ze waren er kapot van. Ze smeekten me om naar huis te komen. Ik heb in zes weken aan het front meer actie gezien dan in twaalf jaar in het Canadese leger.”
Bijgenaamd Shadow door zijn kameraden, nam hij deel aan de strijd in Irpin, ten noordwesten van Kiev, de hoofdstad, die hij beschreef als stedelijke oorlogvoering. Toen de Russen zich terugtrokken, werd hij naar het oostfront gestuurd, waar de gevechten heel anders waren. Hij kon de Russen door een verrekijker zien.
'Het is niet dezelfde oorlog,' zegt hij. "Het is onmogelijk. Het is een veldslag, loopgraven en artillerie, constante artillerie. Het houdt nooit op.”
Er was een andere Canadees aan het vechten in dezelfde eenheid, een sluipschutter, genaamd Waly. Nog maar een paar dagen geleden waren de twee op een missie met twee Oekraïense soldaten toen Russen op hun positie schoten. Waly en Francis overleefden het, maar de twee Oekraïners, die zich buiten de loopgraaf bevonden, waren op slag dood.
"De Oekraïners zijn erg moedig en zeer professioneel. Maar het wordt steeds moeilijker. Het is heel gevaarlijk. Het is krankzinnig."
Francis is van plan nog een tijdje in Oekraïne te blijven, maar wil voor september naar huis, wanneer zijn vriendin een baby verwacht. Hij heeft geen spijt. "Ik heb mijn deel gedaan, ik kon niet thuis blijven.”
Als de avond nadert, breekt de zon door de wolken en verlicht de orthodoxe kerken met bladgoud die overal in het landschap staan. Vrouwen zijn in hun tuinen aan het snoeien, mensen fietsten van de stad naar huis met boodschappen. Mensen zwaaien als de trein voorbij komt. Het gerommel van de locomotief is een welkome afwisseling van het geluid van sirenes in Dnipro.
Er is geen maaltijdservice op de nachttrein naar Lviv, maar een bediende brengt me een verpakt broodje. Naast het begeleiderscompartiment is een warmwaterboiler beschikbaar voor degenen die hun eigen koffie of thee hebben meegebracht. De trein is oud, maar goed onderhouden, met schone lakens en een katoenen handdoek in de eerste klas. De nieuwere treinen zijn vanwege de oorlog buiten dienst gesteld.
In de trein is niet veel te doen als de zon ondergaat. Zwart plastic hangt aan de ramen om te voorkomen dat er 's nachts licht ontsnapt en de positie van de trein aan de vijand verraadt. Na het bombardement op het treinstation van Kramatorsk laat iedereen om dezelfde reden de gordijnen in hun hutten zakken.
De trein komt zonder duidelijke reden tot stilstand en enkele minuten later passeert een andere trein richting het oosten, mogelijk met tanks en munitie. Als hij eenmaal voorbij is, begint de trein langzaam weer te rijden.
De ochtend sleept zich voort terwijl de trein lange stops maakte, opnieuw zonder aanwijsbare reden. Sommige mensen proberen de extra uren weg te slapen, terwijl anderen door de gangen dwalen. Pas later wordt uitgelegd dat treinen moeten stoppen wanneer de waarschuwingen voor luchtbombardementen van kracht zijn.
Als de trein eindelijk tot stilstand komt in Lviv, stappen de passagiers uit met hun huisdieren en tassen op sleeptouw, sommigen weer angstig, sommigen opgelucht, sommigen een beetje van allebei. Een man slaat een kruisje terwijl hij over het perron loopt, uit dank voor de veilige doorgang. Voor veel van de andere passagiers was de 22 uur durende treinreis nog maar het begin van hun reis.
